Zbrodnia Katyńska

O KATYNIU W ONZ

82 lata po zbrodni katyńskiej rodziny ofiar wciąż czekają na sprawiedliwość i rekompensaty – powiedział 2 czerwca na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ stały przedstawiciel RP Krzysztof Szczerski. Wezwał też do pociągnięcia do odpowiedzialności sprawców zbrodni na Ukrainie

Szczerski wystąpił podczas otwartej debaty RB ONZ na temat zwiększania odpowiedzialności za łamanie prawa międzynarodowego. Jak zaznaczył zamiast mówienia o konieczności zachowania twarzy przez Rosję w kontekście jej agresji na Ukrainę społeczność międzynarodowa powinna zrobić wszystko by sama mogła zachować twarz po tym jak nie potrafiła powstrzymać tej inwazji

„Ta strategia powinna być oparta na zapewnieniu sprawiedliwości i pociągnięciu do odpowiedzialności za zbrodnie i poważne pogwałcenia prawa międzynarodowego na Ukrainie” – powiedział Szczerski. Jak dodał „niektórzy członkowie” RB ONZ uniemożliwiali wymierzenie sprawiedliwości za zbrodnie w Syrii i Ukrainie nadużywając swojego prawa weta

„Jeżeli stały członek RB użyje weta, by uniknąć sprawiedliwości za agresję, tak jak zrobiła to ostatnio Rosja, to takie zachowanie stanowi nadużycie prawa weta i nie może być uznawane za zgodne z prawem międzynarodowym” – mówił nasz ambasador

W kontekście odpowiedzialności za zbrodnie Szczerski nawiązał też do zbrodni w Katyniu
„Proces zwiększania odpowiedzialności i sprawiedliwości za zbrodnie wojenne /…/ nie może być pełny bez ustanowienia prawdy, sprawiedliwości i skutecznego zadośćuczynienia dla ofiar i ich rodzin. Nigdy nie jest na to za późno” – przekonywał Szczerski

„Jak dotąd rodziny ofiar Katynia nie otrzymały żadnego rodzaju zadośćuczynienia natomiast sprawcy masakry zniknęli, najpierw z powodu obecności sowietów wśród aliantów, potem z uwagi na mgłę zimnej wojny /…/. I choć sowiecka odpowiedzialność za masakrę została w końcu potwierdzona po upadku Związku Sowieckiego krewni ofiar wciąż domagają się sprawiedliwości, 82 lata później…” – powiedział Szczerski /za PAP/dzieje.pl/ /7.6.2022/

PRZEGLĄD FILMÓW

WARSZAWA 11-15 KWIETNIA 2019

Program 10 przeglądu filmowego Echa Katynia w Warszawie
Wśród tegorocznych propozycji znajdują się:
Katyń – Ostatni świadek /reż. Piotr Szkopiak, 2018/. Film odsłania kulisy jednej z najbardziej poruszających historii czasów II wojny światowej – ukrywanej przez lata prawdzie o zbrodni katyńskiej. Zainspirowany biografią jej naocznego świadka, Iwana Kriwoziercewa alias Michał Łoboda, próbuje dojść przyczyny przedwczesnej śmierci mężczyzny w podejrzanych okolicznościach w Wielkiej Brytanii w 1947 r.
Ofiara pionków /reż. Asen Władimirow, 2018/. Film przedstawia burzliwą historię Bułgara dr. Marko Markowa, członka Międzynarodowej Komisji Lekarskiej, powołanej przez Niemców po odkryciu zwłok tysięcy polskich oficerów zamordowanych przez NKWD pod Katyniem w 1940 r. Jest to opowieść o długiej i bolesnej drodze udowodnienia prawdy o udziale Związku Sowieckiego w tych mało znanych w Bułgarii wydarzeniach
Czaszka z Katynia /reż. Anna Elisabeth Jessen, 2006/. Niezwykła historia która rozpoczęła się w 1943 r. Duński profesor Helge Tramsen przemyca do Kopenhagi czaszkę jednego z polskich oficerów zamordowanych w Katyniu. Czaszka zostaje odnaleziona w 2005 r. w jednej z szaf Instytutu Medycyny Sądowej w Kopenhadze. Film przedstawia także losy lekarzy pracujących na miejscu ekshumacji grobów w 1943 r., ich potworne przeżycia związane z odkryciem prawdy o Katyniu
Niegdyś moja matka /reż. Sophia Turkiewicz, 2013/. Reżyserka australijskiego pochodzenia podejmuje próbę poznania powodów jakie sprawiły że została oddana w dzieciństwie do sierocińca. Odkrywa nieznaną dla siebie historię matki urodzonej w przedwojennej Polsce, również osieroconej, pozbawionej własnego domu i zesłanej na Syberię. Burzliwa historia XX wieku sprawiła że kobiecie niełatwo było się odnaleźć wśród powojennej rzeczywistości na obcym kontynencie
Dzieci kwatery Ł /reż. Arkadiusz Gołębiewski, 2014/. Poruszająca opowieść o tragicznych losach rodzin członków podziemia antykomunistycznego którzy zostali zamordowani w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie w latach 1948–56. Punktem wyjścia do opowieści są ekshumacje ofiar terroru komunistycznego prowadzone na warszawskich Powązkach w kwaterze Ł
Oprócz projekcji filmowych odbędą się ciekawe spotkania i dyskusje na które również serdecznie zapraszamy
Zapraszamy także osoby anglojęzyczne. Filmy Katyń – Ostatni świadek oraz Niegdyś moja matka wyświetlane będą w języku angielskim z polskimi napisami. Ponadto, 14 kwietnia, w jednej sali Kina Muranów zostanie zaprezentowany film Czaszka z Katynia w j. angielskim. Po filmie odbędzie się spotkanie z reżyserką filmu – Anną Elisabeth Jessen, również w języku angielskim
Zwieńczeniem 10 Przeglądu filmowego Echa Katynia będzie uroczysta Gala Finałowa, która odbędzie się 15 kwietnia w Sali Kameralnej Teatru Polskiego. W trakcie gali prezes IPN dr Jarosław Szarek wręczy statuetki filmowcom którzy swoją twórczością przyczynili się do popularyzacji historii zbrodni katyńskiej
Program
11 kwietnia /czwartek/
11:00 – Kino Luna, pokaz edukacyjny filmu Katyń – Ostatni świadek, reż. Piotr Szkopiak
19:00 – Muzyczne Studio Polskiego Radia im. A. Osieckiej, koncert Grażyny Auguścik oraz Bester Quartet pt. Miłość do końca świata
12 kwietnia /piątek/
11:00 – Kino Luna, pokaz edukacyjny filmu Ofiara pionków, reż. Asen Władimirow
18:00 – Kino Muranów, pokaz filmu Dzieci kwatery Ł., reż. Arkadiusz Gołębiewski
19:00 – Kino Muranów, panel dyskusyjny „Jakbym Boga szukała…” Pokoleniowe konsekwencje zbrodni totalitarnych
Goście: Maria Leśnikowska, Witold Mieszkowski. Moderator: Marcin Wikło
13 kwietnia /sobota/
Kino Muranów, Sala Gerard
16:00 – Czaszka z Katynia, reż. Anna Elizabeth Jessen
17:00 – Spotkanie: Zaginiona czaszka. Postscriptum.
Goście: Anna Elisbeth Jessen oraz Anna Sekudewicz. Moderator: Rafał Pękała
18:15 – Ofiara pionków, reż. Asen Władimirow
19:20 – Panel dyskusyjny: Ekshumacje 1943. Niechciani świadkowie prawdy
Goście: Asen Władimirow, Anna Elisabeth Jessen, dr Witold Wasilewski. Moderator: Piotr Dmitrowicz
Kino Muranów, Sala Pola
15:00 – Przesłuchana Europa. Filmowe fragmenty przesłuchań komisji Maddena – Józef Czapski /‘10/ oraz spotkanie z dr. Witoldem Wasilewskim, autorem książki Mord w Lesie Katyńskim. Przesłuchania przed amerykańską komisją Maddena w latach 1951–1952
16:00 – Młodzi o Katyniu. Pokaz serialu Sztafeta (’20), reż. Roch Dąbrowski, Maksymilian Olenderek. Panel dyskusyjny Tożsamość ukryta w materii. Rola artefaktów w edukacji historycznej.
Goście: Aleksandra Kaiper-Miszułowicz, Kacper Ciesielski. Moderator: Marcin Gawryszczak
17:15 – Obcy element nad Wisłą? Pokaz filmu Prywatne śledztwo majora Zakirowa /’16/, autor: Jarosław Mańka
Olega Zakirowa wspominać będą Jarosław Mańka oraz Krystyna Kurczab-Redlich. Moderator: Piotr Dmitrowicz
14 kwietnia /niedziela/
Kino Muranów, Sala Gerard
16:00 – pokaz filmu Niegdyś moja matka, reż. Sophia Turkiewicz /English friendly/
17:30 – pokaz filmu Katyń – Ostatni świadek, reż. Piotr Szkopiak /English friendly/
19:15 – panel dyskusyjny Polska, Rosja, Katyń. /A/symetria dialogu.
Goście: dr Maciej Wyrwa, Alieksiej Pamiatnych. Moderator: Sergiusz Kazimierczuk
Kino Muranów, Sala Pola
15:00 – Najpierw były te guziki – fragmenty notacji ze świadkiem zbrodni katyńskiej Henrykiem Troszczyńskim /’10/
Goście: Henryk Troszczyński /świadek historii/, Jerzy A. Wlazło, autor książki Chłopak z Katynia. Moderator: Tomasz Sikorski
16:15 – Janusz Kurtyka. Niedokończona misja. /‘9/, realizacja Konrad Starczewski, Rafał Pękała
Janusza Kurtykę, ś.p. prezesa IPN wspominać będą dr hab. Filip Musiał i Paweł Kurtyka. Moderator: Dorota Koczwańska-Kalita
17:30 – The Skull from Katyn, directed by Anna Elizabeth Jessen. The meeting with the director of the film in English. Moderator: Anna Brojer
15 kwietnia /poniedziałek/
11:00 – Kino Luna, pokaz edukacyjny filmu Czaszka z Katynia połączony ze spotkaniem z reżyserką Anną Elisabeth Jessen
18:30 – Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie, Scena Kameralna, Gala Finałowa 10 Przeglądu filmowego Echa Katynia /zaproszenia/
/ipn.gov.pl/

XII MARSZ CIENI  W WARSZAWIE

7 KWIETNIA 2019

XII Katyński Marsz Cieni
W niedzielę 7 kwietnia o godz. 15.00 ruszy spod Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie XII Katyński Marsz Cieni. Weźmie w nim udział 400 rekonstruktorów z całej Polski
Marsz poprzedzi Msza św. która odprawiona zostanie o godz. 12.00 w Katedrze Polowej Wojska Polskiego, przy ul. Długiej 13/15
Katyński Marsz Cieni jest hołdem dla blisko 22 tys. polskich oficerów zamordowanych przez Sowietów w 1940 r. w Katyniu i innych miejscach kaźni na Wschodzie. To wydarzenie wpisało się już w Polsce w krwioobieg obchodów rocznicy Zbrodni Katyńskiej. Należy pamiętać że wśród zamordowanych w lesie katyńskim żołnierzy Wojska Polskiego, Korpusu Ochrony Pogranicza, Policji Państwowej czy Straży Więziennej byli lekarze, duchowni, urzędnicy, prawnicy, nauczyciele, inżynierowie, kolejarze, literaci…
– Ten marsz ma pokazać że nasze milczenie podczas drogi warszawskimi ulicami jest symbolicznym krzykiem o ich pamięć. Jesteśmy ich cieniami, w jakimś sensie niesiemy w sobie ich pamięć. Ci oficerowie mieli swoje imiona i nazwiska, historię swojego życia, która została krwawo przerwana, ponieważ byli Polakami. Choć zostali zamordowani w 1940 r., to prawda o tej zagładzie przestała być oficjalnie zakłamywana dopiero po 1989 r. Dzięki kilkuset rekonstruktorom w sercu Warszawy oficerowie z Katynia będą symbolicznie wśród nas. Zapraszam by przejść tę drogę wspólnie z nami – mówi Jarosław Wróblewski, komendant marszu
Przed kolumną polskich jeńców będzie jechać historyczny pojazd NKWD, tzw. czarny woron
Trasa XII Katyńskiego Marszu Cieni:
godz. 15.00 Muzeum Wojska Polskiego – rozpoczęcie marszu
godz. 15.15 kościół Świętego Krzyża – czytanie korespondencji obozowej
godz. 15.40 pl. Zamkowy – wyczytywanie listy zabitych oficerów
godz. 16.15 pl. Krasińskich – wspomnienie zamordowanych duchownych
godz. 16.30 pomnik Poległym i Pomordowanym na Wschodzie przy ul. Muranowskiej – zakończenie marszu
Organizatorem XII Katyńskiego Marszu Cieni są Instytut Pamięci Narodowej i Grupa Historyczna „Zgrupowanie Radosław”
Instytut Pamięci Narodowej jest także współorganizatorem marszów katyńskich odbywających się w innych miejscowościach
/ipn.gov.pl/

MSZA KATYŃSKA – WARSZAWA

13 KWIETNIA 2018

„ptaki śpiewały requiem
a ziemia drżała
na zbiorowych mogiłach
dziś drzewa milczą
a ludzie krzyczą
przebici gwoździami pamięci”
„Mord”
Waldemar Kania

75 rocznica ogłoszenia światu o odkryciu grobów Polskich Oficerów w Katyniu
MSZA ŚWIĘTA KATYŃSKA w intencji zamordowanych przez NKWD polskich oficerów, żołnierzy, policjantów i innych jeńców wojennych z obozów w Kozielsku, Charkowie oraz w Twerze-Miednoje i w innych nie znanych jeszcze miejscach byłego ZSRS
Mając w pamięci to że w Katyniu i innych miejscach kaźni zginęli budowniczowie i obrońcy II Rzeczpospolitej
zapraszamy
na Mszę Świętą w intencji ofiar Zbrodni Katyńskiej
w dniu 13 kwietnia 2018 r. o godz. 19.00
Bazylika Św. Krzyża, ul. Krakowskie Przedmieście 3
Po Mszy złożymy kwiaty pod Tablicą Katyńską
W 100-lecie odzyskania Niepodległości pamięć o pomordowanych oficerach, kwiecie II Rzeczpospolitej jest naszym szczególnym obowiązkiem
Krąg Pamięci Narodowej
Komitet Katyński
poseł RP Andrzej Melak

13 kwietnia obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej
Pamiętajmy o tych żołnierzach, ich rodzinach i niesprawiedliwości jaka ich spotkała
Szczególnie dziś zachęcamy do prześledzenia materiałów zgromadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na temat zbrodni w Katyniu. Dostępne są one na stronie: https://katyn.ipn.gov.pl/
Pozdrawiamy, Zespół RDI

*****

78 ROCZNICA

IPN – UPAMIĘTNIENIE

CAŁA POLSKA

MARZEC-KWIECIEŃ 2018

78 rocznica Zbrodni Katyńskiej. IPN w całym kraju upamiętni ofiary sowieckich mordów
Słowo „Katyń” to symbol eksterminacji polskiej elity, ale także kłamstwa które – w zamyśle sowieckich oprawców – miało spowodować że prawda o zbrodniach dokonywanych przez NKWD nigdy nie zostanie odkryta. Stało się inaczej, a pamięć o Katyniu jest dziś uniwersalną przestrogą
Wiosną 1940 r., wykonując uchwałę Biura Politycznego KC WKP/b/ z 5 marca 1940 r., sowiecka policja polityczna – NKWD – wymordowała blisko 22 tys. obywateli Rzeczypospolitej. Było wśród nich 14.5 tys. jeńców wojennych – oficerów i policjantów – z obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz 7.3 tys. więźniów aresztowanych w okupowanej przez Związek Sowiecki wschodniej części Polski
Oficerów z obozu kozielskiego rozstrzelano w Katyniu, jeńców ze Starobielska – w Charkowie, natomiast policjantów z Ostaszkowa – w Kalininie. Kolejne egzekucje przeprowadzono w więzieniach w Mińsku, Kijowie, Charkowie i Chersoniu. Władze ZSRS postanowiły zgładzić tysiące bezbronnych Polaków, ponieważ nie ulegli oni prowadzonej wobec nich propagandzie i pozostali patriotami, gotowymi walczyć z sowieckim okupantem o wolną Ojczyznę
Tym Katyń był 78 lat temu. A co symbolizuje obecnie…
Dziś Katyń to przede wszystkim obowiązek pamięci o ludziach którzy za niezłomną wierność Polsce zapłacili życiem. To dążenie do poznania pełnej prawdy o mechanizmach zbrodni i jej sprawcach. Bo bezimienne nie mogą pozostać nie tylko ofiary, ale i kaci
– Katyń to miejsce-słowo dla Polaków symbolizujące zagładę polskiej elity w 1939 r., ale również symbol kłamstwa i dochodzenia do prawdy – mówił przed rokiem prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek, biorąc udział w prezentacji wydawnictwa „Mord w lesie katyńskim. Przesłuchania przed amerykańską komisją Maddena w latach 1951-52″
Jak wówczas przypomniał już od pierwszych dni po ujawnieniu zbrodni Sowieci próbowali zakłamać rzeczywistość. – Związek Sowiecki, będący sprawcą zbrodni, przez kilkadziesiąt lat używał wszystkich możliwych sposobów, by prawda o niej nie dotarła do opinii publicznej. Nie wystarczyło tych ludzi zabić, trzeba było zniszczyć wszystkie ślady po nich – mówił prezes Instytutu
Jest naszą powinnością sprawić by pamięć o tej bezprecedensowej zbrodni, będącej naszą narodową tragedią, stała się częścią europejskiej i światowej historii. Tylko wtedy zbrodnia ta może stać się przestrogą dla przyszłych pokoleń. Dlatego jednym z kluczowych zadań IPN jest właściwe upamiętnienie ofiar sowieckich mordów sprzed 78 lat
Wydarzenia organizowane przez Instytut Pamięci Narodowej:
CENTRALA
8 kwietnia, Warszawa – XI Katyński Marsz Cieni /organizatorzy: Grupa Historyczna „Zgrupowanie Radosław” i Instytut Pamięci Narodowej/
11 kwietnia, Warszawa – premiera drugiego tomu „Mordu w Lesie Katyńskim”. Konferencja prasowa IPN
12 kwietnia, Warszawa – konferencja „Świadectwa i świadkowie. Zbrodnia katyńska 1940 r.”
16-18 kwietnia, Warszawa – 9 przegląd filmowy „Echa Katynia”, kino „Muranów”, ul. gen. Andersa 5
25 kwietnia, Warszawa – wykład Krystyny Piórkowskiej „Anglojęzyczni świadkowie Katynia. Dokumentacja ich wizyty w Katyniu a Komitet Maddena” oraz panel dyskusyjny
IPN BIAŁYSTOK
26 marca, Olsztyn – eliminacje drugiego etapu II regionalnego konkursu wiedzy o Zbrodni Katyńskiej pt. „Pamięć o Katyniu kształtuje nasze dziedzictwo”
10 kwietnia, Suwałki – inauguracja przeglądu filmowego „Echa Katynia”: pokaz filmu pt. „Rozstrzelać Polaków”
12 kwietnia, Biskupiec – pokaz filmu pt. „Rozstrzelać Polaków”, w ramach przeglądu „Echa Katynia”
13 kwietnia, Olsztyn – wojewódzkie obchody 78 rocznicy Zbrodni Katyńskiej
15 kwietnia, Białystok – IV Podlaski Marsz Cieni w 78 rocznicę Zbrodni Katyńskiej
18 kwietnia, Łomża – projekcja filmu „Nie pamiętam” w ramach przeglądu filmowego „Echa Katynia”
20 kwietnia, Białystok – Przegląd filmowy „Echa Katynia”
IPN BYDGOSZCZ
4-19 kwietnia, Sępólno Krajeńskie – prezentacja wystawy „Zbrodnia katyńska” /kościół Świętego Bartłomieja, ul. Farna 4/
17 kwietnia, Bydgoszcz – 9 przegląd filmowy „Echa Katynia”
20 kwietnia – 7 maja, Nowe Miasto Lubawskie – prezentacja wystawy „Zbrodnia katyńska” /Zespół Szkół im. C. K Norwida, ul. 3 Maja 24/
23 kwietnia, Bydgoszcz – 9 przegląd filmowy „Echa Katynia”
IPN GDAŃSK
22 marca, Gdańsk – prelekcje dla uczniów klas VI Szkoły Podstawowej nr 2 im. Armii Krajowej w Gdańsku „Zbrodnia i kłamstwo. Dzieje sprawy Katynia 1940-1990”
12 kwietnia, Gdynia – prelekcja dla kadry 3 Flotylli Okrętów w Gdyni „Zbrodnia i kłamstwo. Dzieje sprawy Katynia 1940-1990”
13 kwietnia, Gdynia – prelekcja dla uczniów VI Liceum Ogólnokształcącego im. Wacława Sierpińskiego w Gdyni „Zbrodnia i kłamstwo. Dzieje sprawy Katynia 1940-1990”
15 kwietnia, Starogard Gdański – Wieczór katyński
17 kwietnia, Przywidz – 9 przegląd filmowy „Echa Katynia”
18 kwietnia, Elbląg – 9 przegląd filmowy „Echa Katynia”
18 kwietnia, Gdańsk – 9 przegląd filmowy „Echa Katynia”
20, 21 kwietnia Kwidzyn – 9 przegląd filmowy „Echa Katynia”
prezentacja wystawy „Zbrodnia katyńska”
IPN KATOWICE
9 kwietnia, Katowice – wykład Ryszarda Mozgola dla uczniów Zespołu Szkół im. Marii Konopnickiej w Pyskowicach poświęcony Zbrodni Katyńskiej, połączony z prezentacją kronik filmowych /niemieckich, francuskich i rumuńskich/ i fragmentów filmów archiwalnych poświęconych tej tematyce
13 kwietnia, Jastrzębie-Zdrój – IX Bieg Katyński
13 kwietnia, Tarnowskie Góry – spotkanie z Jerzym Urbańczykiem, poświęcone pamięci jego dziadka podinspektora Piotra Urbańczyka, powstańca śląskiego, ofiary zbrodni katyńskiej
17 kwietnia, Jaworzno – 9 przegląd filmowy „Echa Katynia” /godz. 10.00 – pokaz dla młodzieży, godz. 17.00 – pokaz otwarty w Muzeum Miasta Jaworzna, ul. Parkowa 5/
18 kwietnia, Gliwice – prelekcja Eweliny Małachowskiej na temat zbrodni katyńskiej dla szkół /Willa Caro, ul. Dolnych Wałów 8a/
19 kwietnia, Tarnowskie Góry – prelekcja Zbigniewa Gołasza „Od przysięgi na katowickim rynku, do dołów śmierci w Miednoje“
22 kwietnia, Katowice – referat Zbigniewa Gołasza „Odkrywamy historię: Ostaszków, Twer i Miednoje“ w ramach „Spotkanie z historią“ dla słuchaczy Szkoły Policji w Katowicach w 100 rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę
23 kwietnia, Katowice – rozstrzygnięcie IX Wojewódzkiego Konkursu Historyczno-Literackiego „Prawda i kłamstwo o Katyniu“
23 kwietnia, Katowice – zajęcia na temat zbrodni katyńskiej dla klas VI i VII Zespołu Szkół Fundacji „Elementarz“ w Katowicach /prowadzenie Ewelina Małachowska/
24 kwietnia, Zabrze – prelekcja Zbigniewa Gołasza „Zabrzańscy funkcjonariusze Policji Województwa Śląskiego – ofiary zbrodni katyńskiej“
25 kwietnia, Gliwice – przegląd filmów „Echa Katynia” dla VI Batalionu Powietrzno-Desantowego w Gliwicach
26 kwietnia, Katowice – 9 przegląd filmowy „Echa Katynia”
26 kwietnia, Katowice – warsztaty w Szkole Policji w Katowicach z okazji 100 rocznicy odzyskania niepodległości i 75 rocznicy ujawnienia zbrodni katyńskiej
IPN KIELCE
do 5 kwietnia, Kielce – prezentacja wystawy „Zbrodnia Katyńska” /Zespół Szkół Przemysłu Spożywczego/
do 5 kwietnia, Dobromierz – prezentacja wystawy „Miednoje – policyjny Katyń” /Zespół Przedszkolno-Szkolny/
10 kwietnia, Kielce – V Marsz Katyński
12 kwietnia, Kielce – spektakl „Listy katyńskie” na Małej Scenie Kieleckiego Centrum Kultury. Przedstawienie powstało w oparciu o autentyczną korespondencję polskich jeńców osadzonych w obozach NKWD oraz ich rodzin. Fragmenty listów, poddane drobnym modyfikacjom, połączone zostały w pozorny dialog pomiędzy bohaterami. Spektakl przygotowany został przez działającą przy III Liceum Ogólnokształcącym w Kielcach grupę teatralną „NOSTRESS”, która składa się z uczniów i absolwentów szkoły
4, 6, 10 i 11 kwietnia, Kielce – warsztaty dla uczniów szkoły podstawowej pt. „Zbrodnia Katyńska” /Centrum Edukacyjne „Przystanek Historia” IPN/
do 13 kwietnia, Oblęgorek – prezentacja wystawy „Zbrodnia Katyńska” /Zespół Placówek Oświatowych, ul. Gimnazjalna 15/
16 kwietnia, Oblęgorek – wykład Edyty Krężołek pt. „Zbrodnia Katyńska” /Zespół Placówek Oświatowych, ul. Gimnazjalna 15/
16 kwietnia – 4 maja, Dobromierz –prezentacja wystawy „Zbrodnia Katyńska” /Zespół Przedszkolno–Szkolny, ul. Włoszczowska 5/
IPN KRAKÓW
10 kwietnia, Nowy Sącz – konferencja edukacyjna dla uczniów „Zbrodnia katyńska”. W programie wykłady: dr Moniki Komanieckiej „Zbrodnia Katyńska – geneza i przebieg”, Dariusza Gorajczyka „Kłamstwo katyńskie” oraz projekcja filmu „Tajemnica archiwum Robla” w reż. Dariusza Walusiaka /Muzeum Okręgowe Dom Gotycki, ul. Lwowska 3, godz. 10.30/
5-26 kwietnia, „Echa Katynia” – seanse filmowe i prelekcje historyczne. Wyświetlane będą filmy: „Miałam Ojca w wyobraźni” /2010/, scenariusz i realizacja Tomasz Piotrowski oraz „Nie pamiętam” /2018/, scenariusz Danuta Nagórna i Jarosław Witaszczyk, reżyseria Mirosław Mamczur
Program:
5 kwietnia, Kraków, kino Paradox w Centrum Młodzieży im. dr. H. Jordana, ul. Krupnicza 38, godz. 12 – seanse filmowe oraz prelekcja dla uczniów Dariusza Gorajczyka z Oddziału IPN w Krakowie
10 kwietnia, Zator, Regionalny Ośrodek Kultury Doliny Karpia w Zatorze, pl. Matejki 1 – seanse filmowe oraz prelekcje Łukasza Płatka z Oddziału IPN w Krakowie: godz. 8 i 10 – dla uczniów, godz. 16.30 – dla studentów Uniwersytetu Trzeciego Wieku i innych zainteresowanych
10 kwietnia, Sułoszowa, Szkoła Podstawowa nr 2, ul. Olkuska 316, godz. 10 – seanse filmowe oraz prelekcja dla uczniów Michała Masłowskiego, naczelnika Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Krakowie
11 kwietnia, Przeginia, Szkoła Podstawowa nr 2, godz. 12 – seanse filmowe dla uczniów oraz prelekcja Michała Masłowskiego
12 kwietnia, Jerzmanowice, Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Szkolna 2, godz. 12 – seanse filmowe dla uczniów oraz prelekcja Michała Masłowskiego
12, 16 i 25 kwietnia, Wolbrom, Dom Kultury, ul. Leśna 2 – seanse filmowe oraz prelekcje: 12 kwietnia, godz. 11 – dla studentów Uniwersytetu Trzeciego Wieku /prelekacja Michała Masłowskiego/, 16 kwietnia, godz. 9 – dla uczniów /prelekcja Pawła Naleźniaka/, 25 kwietnia, godz. 9 – dla uczniów /prelekcja Michała Masłowskiego/
13 kwietnia, Kraków, Centrum Edukacyjne IPN „Przystanek Historia”, ul. Dunajewskiego 8, godz. 17 – filmowy pokaz otwarty oraz prelekcja historyczna Dariusza Gorajczyka z Oddziału IPN w Krakowie
13 kwietnia, Kalwaria Zebrzydowska, Sala Widowiskowa Centrum Kultury, Sportu i Turystyki, ul. Broniewskiego 3 – seanse filmowe: godz. 10 dla uczniów, godz. 18 – otwarty
16, 19, 23 i 26 kwietnia, Olkusz, Miejski Ośrodek Kultury, ul. Francesco Nullo 32 – seanse filmowe oraz prelekcje Michała Masłowskiego: 16 kwietnia, godz. 12 – dla uczniów, 19 kwietnia, godz. 18 – dla studentów Uniwersytetu Trzeciego Wieku, 23 kwietnia, godz. 9 – dla uczniów, 26 kwietnia, godz. 18 – dla studentów Uniwersytetu Trzeciego Wieku
17 i 18 kwietnia, Nowy Sącz, Muzeum Okręgowe Dom Gotycki, ul. Lwowska 3, godz. 9 – seanse filmowe dla uczniów oraz prelekcje historyczne Łukasza Płatka z Oddziału IPN w Krakowie
18, 19 i 20 kwietnia, Bochnia, Miejski Dom Kultury w Bochni /sala kameralna/, ul. Regis 1 – seanse filmowe: 18 kwietnia, godz. 10 – dla uczniów, godz. 18 – pokaz otwarty, 19 i 20 kwietnia, godz. 10 – dla uczniów
17 kwietnia w „Dzienniku Polskim”, w ramach cotygodniowego cyklu publikacji, ukaże się artykuł Moniki Komanieckiej-Łyp o represjach za podtrzymywanie pamięci o zbrodni katyńskiej
IPN LUBLIN
13 kwietnia, Lublin – „Zło w kolorze krwi”, spotkanie historyczne dla młodzieży w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie, godz. 11.00. W programie m.in. „Bez przedawnienia – IPN wobec zbrodni komunizmu” – Marcin Krzysztofik /dyrektor IPN Oddział w Lublinie/; „Nie zdołali wynarodowić, postanowili wymordować” – Rosja Sowiecka wobec Polski i Polaków 1917–1939 – dr hab. Tomasz Panfil /OBEN IPN/; quiz historyczny. Spotkaniu towarzyszy wystawa IPN „Inka”
13–16 kwietnia, Lublin – obchody 78 rocznicy zbrodni katyńskiej
IPN ŁÓDŹ
11 kwietnia, Bratysława /Republika Słowacka/ – wykład dr Joanny Żelazko pt. „Zbrodnia Katyńska – droga do prawdy” /tłum. na j. słowacki/ organizowany przez Oddział IPN w Łodzi oraz Instytut Polski w Bratysławie /Instytut Polski, Námestie SNP 27, godz. 17.00/
17 kwietnia, Łódź – 9 przegląd filmowy „Echa Katynia”
IPN POZNAŃ
7 kwietnia, Wolsztyn – IV Katyński Marsz Cieni
16 kwietnia, Poznań – 9 przegląd filmowy „Echa Katynia”
25 kwietnia, Zielona Góra – 9 przegląd filmowy „Echa Katynia”
IPN RZESZÓW
21 marca-30 kwietnia, Warszawa – prezentacja wystawy „Katyń. Zbrodnia, która miała być zapomniana”, przygotowanej przez OBEN IPN w Rzeszowie /Komenda Główna w Policji w Warszawie, ul. Puławska 148/150/
5 kwietnia, Tarnobrzeg – zajęcia i warsztaty edukacyjne dla młodzieży i dorosłych
13 kwietnia, Rzeszów – 9 przegląd filmowy „Echa Katynia”
15, 22 kwietnia, Derby /Wielka Brytania/ – pokazy filmu „Miałam Ojca w wyobraźni”, real. Tomasz Piotrowski i spektaklu „Nie pamiętam”, reż. Mirosław Mamczur w ramach przeglądu „Echa Katynia” /Parafia Rzymskokatolicka św. Maksymiliana Kolbe w Derby 9 Gordon Road Derby DE23 6WR United Kingdom/
20 kwietnia, Przemyśl – zajęcia i warsztaty edukacyjne dla młodzieży i dorosłych
25 kwietnia, Krzywcza – zajęcia i warsztaty edukacyjne dla młodzieży i dorosłych
kwiecień 2018 r., Derby /Wlk. Brytania/ – prezentacja wystawy „Zbrodnia Katyńska”, przygotowanej przez OBEN IPN w Rzeszowie /Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Maksymiliana Kolbe w Derby, 9 Gordon Road Derby DE23 6WR United Kingdom/
IPN SZCZECIN
3–20 kwietnia, Szczecin – prezentacja wystawy „Pamięci por. rez. dr. Juliana Grunera w 78 rocznicę Zbrodni Katyńskiej”
11 kwietnia, Szczecin – Filmowe drogi do niepodległości, pokaz filmu „Katyń”
12 kwietnia – 20 maja, Szczecin – prezentacja wystawy „Świat zgładzony w Katyniu”
12 kwietnia, Police – warsztaty dla nauczycieli IV rozbiór Polski, „Zbrodnia Katyńska”
13 kwietnia, Szczecin – uroczystości przy „Krzyżu Katyńskim” na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie
15 kwietnia, Puszcza Bukowa – I edycja biegu Bukołaz 12k Biathlon – Memoriał Juliana Grunera
IPN WARSZAWA
7 kwietnia, Pruszków – wykład dr. Dariusza Gałaszewskiego „Zbrodnia katyńska” oraz pokaz filmu „Nie pamiętam” /2018/, scenariusz: Danuta Nagórna i Jarosław Witaszczyk, reżyseria: Mirosław Mamczur w ramach Przystanku Historia w Muzeum Dulag 121
16 kwietnia, Ostrów Maz. – wykład Kacpra Kempistego na temat zbrodni katyńskiej, warsztaty dla młodzieży „Zbrodnia katyńska” oraz pokaz filmu „Nie pamiętam” /2018/, scenariusz: Danuta Nagórna i Jarosław Witaszczyk, reżyseria: Mirosław Mamczur /Miejski Dom Kultury, w ramach Przystanku Historia/
20 kwietnia, Grodzisk Maz – wykład Marcina Łaszczyńskiego, warsztaty dla młodzieży „Zbrodnia katyńska” oraz pokaz filmu „Nie pamiętam” /2018/, scenariusz: Danuta Nagórna i Jarosław Witaszczyk, reżyseria: Mirosław Mamczur /Miejski Dom Kultury/
30 kwietnia, Ostrołęka – wykład dr. Dariusza Gałaszewskiego na temat zbrodni katyńskiej oraz pokaz filmu „Nie pamiętam” /2018/, scenariusz: Danuta Nagórna i Jarosław Witaszczyk, reżyseria: Mirosław Mamczur /Miejski Dom Kultury/
IPN WROCŁAW
13 kwietnia, Wrocław – Wieczory z historią: „Represje wobec świadka Katynia. Przypadek Ferdynanda Goetla”
/ipn.gov.pl/

*****

MARSZ KATYŃSKI – WARSZAWA

8 KWIETNIA 2018

XI Katyński Marsz Cieni – Warszawa, 8 kwietnia 2018
W niedzielę 8 kwietnia 2018 r. o godz. 15.00 spod Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie wyruszy XI Katyński Marsz Cieni. Weźmie w nim udział kilkuset rekonstruktorów
To milczący hołd dla blisko 22 tys. polskich oficerów zamordowanych przez Sowietów w 1940 r. w Katyniu i innych miejscach kaźni na Wschodzie, który wpisał się już w krwioobieg corocznych obchodów. Wśród zgładzonych w lesie katyńskim żołnierzy Wojska Polskiego, Korpusu Ochrony Pogranicza, Policji Państwowej byli lekarze, duchowni, urzędnicy, prawnicy, nauczyciele, inżynierowie, literaci…
– Chcemy pokazać że nasze milczenie podczas marszu jest jak krzyk o ich pamięć. Choć zostali zamordowani w 1940 r., a prawda o tej zagładzie przestała być oficjalnie zakłamywana dopiero po 1989 r. Dzięki żywej pamięci, w sercu Warszawy, oficerowie z Katynia będą symbolicznie wśród nas – powiedział Jarosław Wróblewski, koordynator marszu
Przed symboliczną kolumną polskich jeńców będzie jechać historyczny pojazd NKWD, tzw. czarny woron
XI Katyński Marsz Cieni ma na swej drodze kilka symbolicznych postojów:
kościół Świętego Krzyża – czytanie korespondencji obozowej
Pałac Prezydencki – zapalenie znicza ofiarom katastrofy smoleńskiej którzy zginęli w drodze do Katynia
plac Zamkowy – wyczytywanie listy zabitych oficerów
Nowe Miasto – wspomnienie zamordowanych kapelanów
Marsz zakończy się przy pomniku Poległym i Pomordowanym na Wschodzie przy ul. Muranowskiej
Dokładna trasa:
/15.00/ Muzeum Wojska Polskiego – Nowy Świat – Krakowskie Przedmieście
/15.40/ pl. Zamkowy – ul. Freta – Rynek Nowego Miasta – ul. Konwiktorska
/16.30/ pomnik Poległym i Pomordowanym na Wschodzie /ul. Muranowska/
Marsz poprzedzi Msza św. w Muzeum Katyńskim w niedzielę 8 kwietnia o godz. 11.00. Uświetni ją swoim śpiewem chór „Nowogródzkie Orły”
Organizatorami XI Katyńskiego Marszu Cieni są Grupa Historyczna „Zgrupowanie Radosław” i Instytut Pamięci Narodowej
/ipn.gov.pl/

*****

MARSZ CIENI – WARSZAWA

2 KWIETNIA 2017

Pamięć o Zbrodni Katyńskiej – Marsz Cieni, Warszawa 2 kwietnia

Tegoroczny Katyński Marsz Cieni wyruszy w niedzielę o 15 spod Muzeum Wojska Polskiego
Przejdzie Krakowskim Przedmieściem, Nowym Światem i ulicami Starego Miasta pod pomnik Poległym i Pomordowanym na Wschodzie, zatrzymując się w trzech szczególnych miejscach: przed Bazyliką Świętego Krzyża, na placu Zamkowym oraz przed Katedrą Polową /tam odczytane będą fragmenty listów ofiar do rodzin i wspomnienia ocalałych

Katyń to słowo symbol. Każde nowe pokolenie nadawało mu coraz więcej znaczeń, na tyle ważnych i przepełnionych emocjami że dziś Katyń ma szerszy kontekst niż tylko mord popełniony przez NKWD wiosną 1940 r.
Kiedy mówimy o sposobie uśmiercania strzałem w tył głowy używamy określenia „metoda katyńska”. Wynikające z politycznych pobudek zaprzeczanie zbrodni lub zniekształcenie faktów z nią związanych zwykliśmy nazywać „kłamstwem katyńskim”
Las Katyński nie jest dla Polaków tylko pojęciem geograficznym, a cmentarzami katyńskimi określane są wszystkie miejsca spoczynku polskich ofiar NKWD z 1940 r., zarówno te znajdujące się w Rosji, jak i te na Ukrainie
Reżim narzucony po wojnie przez ZSRS próbował zmusić Polaków by zapomnieli o ofiarach Zbrodni Katyńskiej, a prawda na temat sprawców miała być zastąpiona fałszem. Tych którzy mieli odwagę postępować wbrew woli komunistycznej dyktatury i upominać się o pamięć o Katyniu spotykały represje. Mimo tego Zbrodnia Katyńska zajmuje wyjątkowe miejsce w pamięci zbiorowej Polaków. Jako zamierzony proces wyeliminowania dużej części elity przedwojennego państwa, obok niemieckich „Intelligenzaktion” i „Akcji AB”, jest uznawana za przyczynę powojennego społecznego zdeformowania Polski i ogromnych problemów z tym związanych, których skutki odczuwamy do dziś
Katyń jest dla Polaków symbolem strat i cierpień doznanych w XX w. od wschodniego sąsiada. Obok niemieckich obozów zagłady jest również synonimem zbrodni na masową skalę, a także pierwszym przychodzącym na myśl przykładem zbrodni popełnionych przez Związek Sowiecki podczas II wojny światowej
Z Katyniem kojarzy się Polakom także zmowa milczenia naszych zachodnich sojuszników, cynicznie pomijających zbrodnię w trakcie negocjacji ze Stalinem i przy urządzaniu pojałtańskiego świata
Katyń i próba wymazania prawdy na temat popełnionej tam zbrodni ze zbiorowej pamięci to także symbol komunistycznego zakłamania. Dowód na powojenną indoktrynację, przemilczanie niewygodnych faktów w polskich szkołach, brak wolności słowa i podporządkowanie świata nauki komunistycznej władzy
Wyparcie się przez Kreml tej masakry i próba obarczenia nią hitlerowskich najeźdźców było operacją przemyślaną i konsekwentnie podtrzymywaną. Sowiecki oskarżyciel podczas procesu norymberskiego próbował dopisać masakrę z Katynia do listy niemieckich zbrodni. Dziś na podkreślenie zasługuje jedynie to że stalinowski prokurator zakwalifikował ją wówczas jako ludobójstwo
Po 1945 r. państwa zachodnie zmieniły podejście do kwestii Katynia. Najbardziej stanowcze były Stany Zjednoczone. Kongres USA 18 września 1951 r. jednogłośnie przyjął uchwałę, w której uznał potrzebę dogłębnego zbadania zbrodni i powołał Specjalną Komisję Śledczą Kongresu Stanów Zjednoczonych do Zbadania Zbrodni Katyńskiej, której ustalenia w postaci tzw. Raportu Maddena /od nazwiska jej przewodniczącego/ nie pozostawiały złudzeń co do prawdziwych sprawców
Ważną rolę w dotarciu do prawdy o Katyniu pod koniec wojny i po jej zakończeniu odegrały środowiska związane z polskim rządem na uchodźstwie, które w 1948 r. opublikowały raport „Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów” /opracowany przez Józefa Mackiewicza i Zdzisława Stahla/
Władze komunistyczne w Polsce, podporządkowane instrukcjom z Moskwy, wskazywały na niemiecką odpowiedzialność za mord Polaków. W PRL Katyń był tematem zakazanym, skreślanym przez cenzurę, pomijanym przez twórców i badaczy
Powrót rozstrzelanej armii – Katyński Marsz Cieni
Upadek komunizmu w Polsce i rozpad Związku Sowieckiego umożliwiły rozpoczęcie nowego etapu w procesie dochodzenia do prawdy o Katyniu, czego symbolem stała się wizyta pierwszego niekomunistycznego premiera rządu polskiego w miejscu straceń w listopadzie 1989 r. i późniejsze potwierdzenie sowieckiego sprawstwa przez Michaiła Gorbaczowa i Borysa Jelcyna. Przedstawiciele Polski mogli rozpocząć budowę cmentarzy upamiętniających ofiary
Dziś nie brak inicjatyw społecznych mających upamiętniać ofiary NKWD. Do najważniejszych przedsięwzięć należy Katyński Marsz Cieni organizowany od 2008 r. w Warszawie. Podobne odbywają się też w innych miastach
Organizatorem Katyńskiego Marszu Cieni jest Grupa Historyczna Zgrupowanie „Radosław”, a wydarzeniu patronuje Instytut Pamięci Narodowej. Marsz organizowany jest dla upamiętnienia zamordowanych w 1940 r. oficerów Wojska Polskiego, Korpusu Ochrony Pogranicza oraz policji. Tworzą go członkowie grup rekonstrukcyjnych w historycznych mundurach polskich oficerów oraz prześladowców – funkcjonariuszy NKWD. W milczeniu przechodzą ulicami Warszawy oddając tym samym hołd pomordowanym
W tegorocznym marszu swój udział zapowiedziało już 400 rekonstruktorów
Nawiązując do słów poety Jacka Trznadla prezes IPN Jarosław Szarek skierował do organizatorów i uczestników marszu następujące słowa: „Dzisiaj »wraca rozstrzelana Armia«, a my oddajemy jej hołd dzięki takim przedsięwzięciom jak X Katyński Marsz Cieni”
/Jarosław Tęsiorowski/IPN/

*****

ZMARŁ OLEG ZAKIROW

Oleg Zakirow urodził się w 1952 r. w Andiżanie /Uzbekistan, wówczas Uzbecka SRR/, był synem Uzbeka i Rosjanki

Studiował prawo na Uniwersytecie w Taszkiencie, od 1975 do 1991 służył w KGB, od 1983 w Smoleńsku, z przerwą na lata 1984-86 kiedy służył w Afganistanie, skąd wrócił do Smoleńska. W toku służby awansował do stopnia majora
W 1984 r. uzyskał informację że zbrodni katyńskiej dokonało NKWD, co wzbudziło jego ciekawość i wolę poznania prawdy. Tematem komunistycznych /„stalinowskich”/ represji był zaciekawiony także ze względów rodzinnych, bo jego dziadek też padł ofiarą represji, o czym Zakirow dowiedział się w okresie „pieriestrojki”
W 1989 znalazł się w specjalnej grupie funkcjonariuszy smoleńskiego KGB zajmującej się rehabilitacją ofiar stalinizmu. Wyszedł poza zaplanowany przez władze radzieckie zakres badań nad zbrodniami stalinowskimi. Dotarł do bezpośrednich świadków i wykonawców Zbrodni Katyńskiej, dokonanej na Polakach przez NKWD w 1940 r., spisywał i przechowywał ich zeznania. Wykorzystując oficjalną zgodę na pracę w archiwum zapoznał się z dokumentacją zbrodni na Polakach w radzieckich obozach jenieckich. Dotarł również do dokumentacji mordów dokonywanych na Polakach w okresie wielkiego terroru w latach 30 XX w. /„operacja polska NKWD”/. Uzyskaną wiedzą podzielił się z dziennikarzem tygodnika „Moskowskije Nowosti” Giennadijem Żaworonkowem, publikującym materiały na temat Zbrodni Katyńskiej oraz Aleksiejem Pamiatnychem, działaczem Stowarzyszenia „Memoriał”, poszukującym informacji o zagładzie polskich oficerów
Nawiązał również kontakt z Polakami, m.in. Marcelem Łozińskim, reżyserem filmu „Las Katyński”, i Krystyną Kurczab-Redlich, wieloletnią korespondentką w Rosji
Jego działalność przyczyniła się do wyświetlenia wielu niejasnych aspektów zbrodni katyńskiej. W 1990 wystąpił z KPZR
Jego postawa wzbudziła wrogość przełożonych, ostatecznie usunięto go z KGB pod fałszywym pretekstem choroby /„schizofrenia o spowolnionym działaniu”/. Ponieważ po opuszczeniu służby nadal był szykanowany nie mógł znaleźć pracy, a przytrafiały mu się też „wypadki” wyglądające na zakamuflowane próby zamachu, w 1998 z żoną i córką wyjechał do Polski. Tutaj znalazł się początkowo w trudnych warunkach materialnych
W 2002 r. przyznano mu obywatelstwo polskie, a w 2010 opublikowano w Polsce książkę „Obcy element”, zawierającą jego wspomnienia. Publikował m.in. w miesięczniku „Nowaja Polsza”, w „Zeszytach Katyńskich” i „Rzeczpospolitej”
Został odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, a także Odznaką honorową „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka”
Zmarł w Łodzi 18 kwietnia 2017
/www.muzeumkatynskie.pl/ /27.4.2017/

*****

PIERWSZY RAZ PO POLSKU

Pierwszy raz ukazały się w Polsce protokoły komisji amerykańskiego Kongresu która na początku lat 50 badała i ujawniła prawdę o zbrodni w Katyniu

Instytut Pamięci Narodowej wydał pierwszy tom materiałów tzw. Komisji Maddena, zawierający głównie przesłuchania świadków zbrodni dokonanej na polskich oficerach w Lesie Katyńskim
Efekt działania specjalnej komisji śledczej powołanej przez Kongres Stanów Zjednoczonych pierwszy raz opublikowano w 1952 r. To zapis ustaleń śledztwa przeprowadzonego przez liczącą siedmiu członków Izby Reprezentantów komisję działającą zarówno w USA jak i Wielkiej Brytanii, Niemczech, we Włoszech. Komisją która była pierwszym oficjalnym organem państwa wprost twierdzącym że za zamordowaniem tysięcy Polaków stały nie Niemcy, jak utrzymywała propaganda sowiecka, ale właśnie Związek Sowiecki, kierował kongresmen z Indiany Ray Madden
Dotychczas liczące ok. 7 tys. stron /w tym ok. 2600 stron protokołów przesłuchań ponad stu świadków zbrodni/ materiały komisji dostępne były tylko po angielsku. Jego rozpowszechnianie w PRL i innych krajach Układu Warszawskiego było zakazane. Polskie niepełne tłumaczenia pojawiały się w „drugim obiegu” w latach 70 i 80
Polska otrzymała kopię pełnego zapisu pracy Komisji Maddena od Kongresu dopiero w 2003 r., dotychczas nie została ona jednak opublikowana poza opracowaniami Instytutu Katyńskiego
– Poza tym że oczywiście zbrodni dokonali Rosjanie – mówi autor opracowania dr Witold Wasilewski – komisja Maddena pierwszy raz też powiązała zbrodnię na jeńcach z Kozielska ze zbrodnią na jeńcach ze Starobielska i zbrodnią na jeńcach z Ostaszkowa. Rozpoznała więc całość zbrodni która dotyczyła jeńców wojennych – wyjaśnia Wasilewski
– IPN planuje pełne wydanie oficjalnych materiałów ujawniających sowiecką zbrodnię – mówi autor opracowania. – Dziś ukazuje się ich pierwszy tom. Kolejne wydamy w następne rocznice Zbrodni Katyńskiej – za rok i w 2019
/Tomasz Skory/RMF FM/interia.pl/ /11.4.2017/

– Na takie wydawnictwo czekaliśmy 65 lat – mówi prezes IPN Jarosław Szarek, prezentując na „Przystanku Historia” publikację zawierającą materiały tzw. komisji Maddena, przetłumaczone na język polski
„Mord w lesie katyńskim” – pierwszy tom dokumentów i przesłuchań świadków, którzy zeznawali przed specjalną komisją śledczą Kongresu amerykańskiego, która w latach 1951–52 zajmowała się zbrodnią katyńską, liczy ponad 650 stron. Wyborem i opracowaniem redakcyjnym tych dokumentów zajął się dr Witold Wasilewski, pracownik Archiwum IPN
– Zmowa milczenia trwała dziesiątki lat. Dopiero w 1951 r., kiedy narastał konflikt w Korei, rozpoczynało się apogeum Zimnej Wojny, Amerykanie zdecydowali się powołać komisję. Od tamtego momentu cały świat wiedział ale milczał – mówi Szarek
Amerykanie przesłuchali przed komisją która kierował Ray Madden wielu ważnych polityków i pracowników wywiadu, a także m.in. ekspertów którzy brali udział w pracach ekshumacyjnych w Katyniu, kiedy Niemcy w 1943 r. odkryli ciała tysięcy Polaków. Wśród osób zeznających przed komisją byli premier Stanisław Mikołajczyk, Józef Czapski, który zajmował się poszukiwaniem „zaginionych” polskich oficerów, czy Tadeusz Romer, były polski ambasador w ZSRS
Amerykańscy śledczy nie mieli wątpliwości że to Związek Sowiecki odpowiada za zagładę Polaków. Na nic zdały się protesty przedstawicieli ZSRS którzy w czasie tych prac zaatakowali kongresmenów za „odgrzewanie hitlerowskiej prowokacji w tzw. sprawie Katynia”
– Przed Komisją Maddena używano nawet terminu „katynizm” na określenie szczególnie okrutnych zbrodni wojennych. Wnioski amerykańskiej komisji także były jednoznaczne: odpowiedzialnych za zbrodnię katyńską trzeba postawić przed międzynarodowym sądem – mówi Wasilewski
Przypomnijmy: wśród zamordowanych była elita przedwojennej Polski: oficerowie Wojska Polskiego, policjanci i oficerowie rezerwy: lekarze, profesorowie, prawnicy, nauczyciele, inżynierowie, duchowni. W tym samym czasie kiedy NKWD mordowało polskich jeńców i więźniów ich rodziny stały się ofiarami masowej deportacji w głąb Związku Sowieckiego przeprowadzonej również decyzją władz w Moskwie
/ipn.gov.pl/ /11.4.2017/

*****

WYSTAWA W RYDZE

OD 2 LUTEGO 2017

Otwarcie anglojęzycznej wystawy o zbrodni katyńskiej – Ryga, 2 lutego 2017

„They were shot in the back of their head” /Zostali zabici strzałem w tył głowy/ – wystawę przygotowaną przez Muzeum Katyńskie i Instytut Pamięci Narodowej poświęconą ofiarom zbrodni katyńskiej oraz ich rodzinom otwarto w Rydze w Muzeum Wojny
Ekspozycja została przygotowana z myślą o odbiorcach zagranicznych. – Prezentowaliśmy ją pierwszy raz we wrześniu ubiegłego roku w Tallinnie, następnie w Tartu, gdzie zebrała wiele pochlebnych opinii. W Rydze to wydarzenie patronatem objęła ambasador nadzwyczajny i pełnomocny Rzeczpospolitej Polskiej w Republice Łotewskiej Ewa Dębska
W uroczystości wzięli udział m.in. marszałek sejmu Marek Kuchciński, przewodnicząca Saeimy Republiki Łotewskiej Ināry Mūrniece, ambasador RP na Łotwie Ewa Dębska, wiceprezes IPN Mateusz Szpytma, dyrektor Departamentu Edukacji Kultury i Dziedzictwa w MON Sławomir Frątczak, dyrektorzy Muzeum Wojny w Rydze Aija Fleija oraz Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie Adam Buława, a także korpus dyplomatyczny oraz przedstawiciele Polonii na Łotwie
Zbrodnia katyńska, o której opowiada ta wystawa, to nie tylko sam mord tysięcy Polaków z 1940 r. Istotne są również represje wobec rodzin jeńców, wywózki, a także komunistyczna propaganda i tzw. kłamstwo katyńskie, w tym milczenie na arenie międzynarodowej o sowieckim ludobójstwie. Dopiero po 50 latach zakłamania prawdę o Katyniu prezentuje m.in. Muzeum Katyńskie
Wystawa „They were shot in the back of the head” pokazuje, czym jest Katyń. To symbol ludobójstwa Polaków pod okupacją sowiecką, zakłamania, zbrodni milczenia na arenie międzynarodowej i zwycięstwa prawdy. To także symbol dramatu w sensie ludzkim, narodowym i państwowym
/ipn.gov.pl/ /2.2.2017/

*****

POKAZ FILMU Z USA

IPN WARSZAWA

17 STYCZNIA 2017

Rodzinna historia „katyńska” przemawia do widzów z Zachodu
Pokaz filmu Piotra Uzarowicza „Żona oficera” – Warszawa, 17 stycznia

Na „Przystanku Historia” w Warszawie zobaczyliśmy 17 stycznia film Piotra Uzarowicza „Żona oficera”. To historia rodziny samego reżysera, Amerykanina polskiego pochodzenia, urodzonego w Chicago, który dopiero po śmierci swej babci, Cecylii, dowiedział się że jego dziadek – Mieczysław Uzarowicz – to jedna z ofiar zbrodni katyńskiej
Uzarowicz, który na strychu odkrył rodzinne skarby, dokumenty związane z katyńskim mordem, żałuje że jego filmu nie zobaczą nieżyjący już ojciec ani babcia. To od niej dowiedział się najwięcej o swym dziadku, który służył w 80 Pułku Piechoty, a został zamordowany przez NKWD w Miednoje
Ojciec reżysera o sowieckiej zbrodni nigdy nie chciał rozmawiać
Pełnometrażowy fabularyzowany dokument o Katyniu jest opowieścią o tym jak wnuk próbuje się dowiedzieć co przydarzyło się przed laty dziadkowi, kapitanowi Wojska Polskiego. Wie że pochodził z Lipna niedaleko Warszawy. Kiedy zginął w sowieckiej niewoli miał 45 lat. Przetrwały dwa jego zdjęcia. Na jednym, z 1922 r., prezentuje się na koniu. Na drugim, w eleganckim mundurze z odznaczeniami, widać go w gronie rodziny. Z obozu w Ostaszkowie zachował się też jeden list oficera. Z tych fragmentów mieszkający w Los Angeles reżyser odtwarza rodzinną tragedię
Piotr Uzarowicz przejmuje się tym że zachodni politycy po wojnie niewiele zrobili by świat usłyszał prawdę o katyńskiej zbrodni. Liczył że dzięki jego dokumentowi Amerykanie i Anglicy dowiedzą się o niej więcej. Nie tylko jego znajomi którzy kiedy obejrzeli film pytali dlaczego dopiero teraz słyszą o tej historii
A o tragedii tysięcy Polaków opowiadał im wcześniej Piotr Uzarowicz m.in. przy okazji projekcji „Katynia” Andrzeja Wajdy, który można było obejrzeć w polskim konsulacie w USA. – Niestety Amerykanie pogubili się nie znając kontekstu historycznego – mówi reżyser. Ma nadzieję że jego film jest dla zachodniego widza czytelniejszy. Uzarowicz cieszy się szczególnie że współpracująca z nim archiwistka odnalazła nagranie wywiadu z lat 50, jakiego udzielił telewizji amerykańskiej były ambasador USA w Polsce Arthur Bliss Lane. Dyplomata który przez lata interesował się zbrodnią katyńską mówi w tej rozmowie że Departament Stanu poradził mu by „tę sprawę zostawił w spokoju”. Takie słowa przemawiają do zachodnich widzów
Niespodziewany rozdział dopisała do jego dokumentu katastrofa pod Smoleńskiem. A reżyser nagrał wcześniej rozmowy z kilkoma osobami które były wtedy na pokładzie naszego rządowego samolotu, m.in. z ówczesnym prezesem IPN Januszem Kurtyką i szefem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzejem Przewoźnikiem. Film kończy się informacją o wystąpieniu Polaków do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu przeciw Rosji
Piotr Uzarowicz reżyserował wcześniej głównie przedstawienia teatralne, m.in. na Broadwayu. Nakręcił także filmy krótkometrażowe i thriller. Historią się nie pasjonował, ale „Żona oficera” to i dokument, i film bardzo osobisty. Tym ciekawszy że muzykę napisał do niego znany kompozytor Jan A. P. Kaczmarek
Komentarz historyczny do filmu wygłosił młody historyk Krzysztof Łagojda z Uniwersytetu Wrocławskiego. Prowadzenie – dr Przemysław Gasztold-Seń
Przystanek Historia
Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki
Warszawa, ul. Marszałkowska 21/25
17 stycznia 2017
/ipn.gov.pl/